Inhoud

• Wat is verkoudheid?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Verkoudheid

Wat is verkoudheid?

Als je verkouden bent, is het laagje huid met slijm aan de binnenkant van je neus en keel ontstoken. Dit laagje heet slijmvlies. Het laagje wordt dikker en maakt veel slijm en snot. 

Je neus kan daardoor dicht gaan zitten. Het snot kan ook uit je neus komen of in je keel komen.

Er kan ook te veel snot naar je bijholtes gaan. Je bijholtes zitten links en rechts van je neus en boven je ogen. 
Als er te veel snot in je bijholtes zit, heb je een bijholte-ontsteking. Je voelt dan druk en pijn in je gezicht. 

Je wordt verkouden door een virus. Er zijn veel virussen waar dat door kan komen. 

Als je een paar keer achter elkaar verkouden bent, is dat steeds door een ander virus.

Virussen verspreiden zich makkelijk:

Als iemand uitademt, komen er druppeltjes in de lucht. Als die persoon verkouden is, zit er virus in die druppeltjes. Als je dichtbij die persoon staat, adem je de druppeltjes in. Je kunt dan zelf het verkoudheids-virus krijgen. Dit gebeurt vooral als mensen dichtbij elkaar zijn en er weinig frisse lucht is. Bijvoorbeeld in de trein, op school of in een kinderdagverblijf.

Iemand kan het virus ook via de handen doorgeven. Mensen die verkouden zijn, zitten bijvoorbeeld aan hun neus of doen hun hand voor de mond om te niezen of te hoesten. En daarna raken ze iemand aan, bijvoorbeeld als ze een hand geven. Of ze raken iets aan wat anderen daarna ook aanraken, bijvoorbeeld een deurklink. 

Kan ik er zelf iets tegen doen?

Als je verkouden bent, gaat dat vanzelf over.

Je kunt deze dingen doen om je klachten minder te maken:

Je wordt niet sneller beter door te stomen met heet water. Maar je klachten kunnen wel minder worden. Stoom bijvoorbeeld 3 keer op een dag 15 minuten.

• Stomen kan met je gezicht boven een kom heet water. Adem de stoom rustig in.
• Doe geen water dat net heeft gekookt in de kom. De stoom wordt dan te heet en je kunt je verbranden. Laat het water even afkoelen.
• Zet de kom niet op een plek waar je hem makkelijk omstoot. Bijvoorbeeld op het randje van een tafel.
• Stoom nooit bij een keukenkraan met kokend water. Dat is gevaarlijk. De kans dat je je verbrandt, is erg groot.
• Gebruik gewoon heet water om te stomen, zonder iets erin. Menthol en andere dingen in het water kunnen een branderig gevoel geven in je neus en keel.

Als je neus dicht zit, kunnen neusdruppels met zout water soms helpen. Je wordt er niet sneller beter door.

• Zout water kun je zelf maken. Los 1 theelepel zout op in een glas met lauw water. Doe een paar keer op een dag een paar druppels in ieder neusgat. Je kunt hiervoor een pipetje gebruiken. Dat is een apparaatje waarmee je makkelijk kunt druppelen. Je koopt het bij de apotheek of drogist.
• Je kunt ook een spray of druppels met zout water kopen bij de drogist of apotheek. Een recept is niet nodig.

Let op: voor jonge kinderen zijn de adviezen over stomen en zout water in de neus anders. Kijk bij de adviezen voor kinderen die verkouden zijn. 

Het is niet bekend of snuiten of je neus ophalen beter is. Snuit je neus in elk geval nooit te hard. Als je te hard snuit, blaas je het snot naar je bijholtes.

Roken maakt de binnenkant van je neus en keel gevoeliger voor ontstekingen. Je kunt daardoor langer verkouden zijn. 

Zorg dat je niet in ruimtes met rook van sigaretten komt. En als je zelf rookt: stop dan met roken. 

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Verkoudheid gaat in de meeste gevallen vanzelf weer over. Wanneer u last heeft van hoest, keelpijn, hoofdpijn of een verstopte neus, dan heeft uw apotheek een aantal tips om de klachten te verminderen.

Hoofdpijn
Bij hoofdpijn kunt u paracetamol gebruiken. Dat wordt in het algemeen goed verdragen, ook door mensen met maagklachten. Paracetamol levert bij gelijktijdig gebruik met andere medicijnen geen problemen op en kan incidenteel worden gebruikt tijdens zwangerschap en borstvoeding.

Uw apotheker kan u adviseren over de juiste dosering. Volwassenen mogen per keer 2 tabletten van 500 milligram gebruiken. Wacht na het innemen ten minste 4 uur voor u de volgende dosis neemt. Gebruik in elk geval nooit meer dan 6 tabletten per dag.

Hoest
Er zijn verschillende soorten hoest. Hoestklachten kunt u verlichten door:

• een verzachtende hoestdrank;
• een medicijn te gebruiken dat de hoestprikkel dempt, zoals noscapine.

Kijk voor meer informatie over hoestklachten onder hoest.

Verstopte neus
Neusdruppels of neusspray met xylometazoline, oxymetazoline of tramazoline. Hierdoor slinken de slijmvliezen in uw neus, zodat u weer goed door uw neus kunt ademen. De werking van de neusdruppels of neusspray begint binnen enkele minuten en houdt 6 tot 8 uur aan. Als het lukt, snuit dan u neus voor gebruik van de spray of druppels.

Gebruik deze medicijnen nooit langer dan een week achter elkaar. Bij langdurig gebruik loopt u namelijk het risico dat uw neus juist door de bijwerking van deze medicijnen verstopt raakt.

Neusdruppels of neusspray met fysiologisch zout. Deze oplossing verdunt het taaie slijm in de neus, waardoor het makkelijker vrijkomt en u beter door uw neus kunt ademen. U kunt de neusdruppels langere tijd gebruiken.

Loopneus
Als u last heeft van een loopneus, kunt u een neusspray gebruiken die xylometazoline en ipratropium bevat. Deze is alleen geschikt voor volwassenen en mag niet langer dan een week achter elkaar worden gebruikt.

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Als je alleen verkouden bent, hoef je niet naar je huisarts. 

Bel dezelfde dag je huisarts of de huisartsen-spoedpost als je 1 of meer van deze klachten hebt:

• Je ademt snel of moeilijk.
• Je maakt een piepend of gierend geluid bij het ademen.
• Je voelt je steeds zieker.

Bel je huisarts op werkdagen als 1 of meer van deze dingen voor jou zo zijn:

• Je hebt langer dan 5 dagen koorts: 38 graden of hoger.
• Je hebt koorts gehad en na een paar dagen krijg je opnieuw koorts.
• Je twijfelt of je klachten komen doordat je verkouden bent.

Let op: voor verkouden kinderen of kinderen met koorts zijn de adviezen anders.

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Decongestiva in de neus
Decongestiva zijn medicijnen die de bloedvaatjes in het neusslijmvlies vernauwen. Hierdoor slinkt tijdelijk het neusslijmvlies, waardoor de afvoer van vastzittend slijm vergemakkelijkt en u weer beter door de neus kunt ademen. U mag deze medicijnen niet langer dan een week achter elkaar gebruiken, omdat u anders schade kunt aanrichten aan het neuslijmvlies. Voorbeelden zijn oxymetazoline, xylometazoline en tramazoline.

Er is ook een combinatie van ipratropium en xylometazoline, deze helpt ook tegen een loopneus. Ipratropium remt de vochtafscheiding van het slijmvlies.

Natriumchloride in de neus
Druppels of neusspray met natriumchloride (keukenzout) verdunnen ingedikt slijm. Hierdoor loopt het slijm makkelijker weg en kunt u weer beter door de neus ademen. Deze neusdruppels zijn in tegenstelling tot bovenstaande decongestiva niet schadelijk voor de neus. Ze zijn daarom geschikt voor baby's en kinderen onder de 2 jaar die sterkere neusdruppels met decongestiva nog niet mogen gebruiken, maar ook bij oudere kinderen en volwassenen kan het de klachten verlichten.

Paracetamol
Paracetamol werkt zowel pijnstillend als koortsverlagend, zodat de pijn rond de ogen en het voorhoofd zal verminderen.

Paracetamol in combinatie met andere medicijnen
Soms wordt paracetamol gecombineerd met coffeïne. Dit versterkt mogelijk het pijnstillende effect en werkt opwekkend. Neem het daarom niet voor het slapengaan. Verder wordt paracetamol soms gecombineerd met propyfenazon, een andere pijnstiller. Ook zit er soms vitamine C bij. Dit lijkt niet echt iets toe te voegen aan de werking.

Ontstekingsremmende pijnstillers
Ontstekingsremmende pijnstillers, ook wel NSAID`s genoemd, werken pijnstillend, koortsverlagend en ontstekingsremmend. De pijn rond de ogen en voorhoofd zal verminderen. De ontstekingsremmende pijnstillers hebben meer bijwerkingen dan paracetamol en worden daarom niet als eerste keuze aangeraden bij verkoudheid. Voorbeelden zijn acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium, diclofenac, ibuprofen, ketoprofen en naproxen.

Kamille
Heeft u problemen met het ademhalen door uw neus, dan kunt verbeteren door te stomen met heet water waaraan eventueel kamille is toegevoegd.

(Levo)menthol
Het inademen van (levo)menthol geeft gevoelsmatig `meer lucht`, vanwege de frisse, sterke geur. Het geeft een koud gevoel in de luchtwegen. De werking treedt meteen in. Het mag niet gebruikt worden bij kinderen jonger dan 2 jaar.

Vitamine C
Vitamine C zou de duur en de ernst van de verkoudheid verminderen. Dit is echter niet aangetoond.

Echinacea
Echinacae is een kruidenmiddel. Het wordt al heel lang gebruikt bij verkoudheid om de weerstand te verbeteren. Uit onderzoek blijkt dat echinacea geen invloed heeft op hoelang u verkouden bent en hoe erg de verkoudheidsklachten zijn.

pelargonium
Pelargonium is een kruidenmiddel waarin een extract uit de wortel van de pelargonium (geranium) zit. Het wordt gebruikt bij verkoudheid. Er is geen bewijs dat het werkt.